Urfa'ya 20 kilometre uzaklıkta bulunan Göbekli Tepe, insanlık tarihinin en ilginç keşiflerinden biri… Bilinen tüm gerçekleri altüst eden bu gizemli yapının tarihi 12 bin yıl öncesine dayanıyor. Daha istikrarlı bir yaşama geçiş öncesi, avcı-toplayıcı kültür evresinde tapınakların inşa edilmesi ihtimali, insanın toplumsal evrimi ve dinlerin doğuşu ile ilgili güncel teorileri çevrelerken, ilk “Tanrı” olgusunun Anne Tanrıça, Göbekli Tepe'de bulunan görüntülerle durma noktasına geliyor. Göbekli Tepe'nin keşfi bu alanlardaki mevcut teori ve hipotezlerin yeniden değerlendirilmesini gerektiriyor. Sırları ve gizemleriyle hala birçok bilinmeyeni bünyesinde barındıran bu büyülü yapı, her yıl dünyanın birçok ülkesinden milyonlarca ziyaretçiye ev sahipliği yapıyor. Ve bu büyülü yere gelen herkes şunu merak ediyor: “Bu yapının nasıl oluştuğunu kim bilebilir?” sorusunu sormanızı sağlar.
BİLİNEN TARİH ZİRVEYE ÇIKTI
Şanlıurfa'nın Haliliye ilçesine bağlı Örencik Mahallesi'nde yer alan tepede Paleolitik çağa ait kalıntılara rastlanma ihtimali, ilk kez 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi'nden araştırmacıların yaptığı yüzey çalışmaları sırasında fark edildi. Ancak uzun yıllar boyunca bölge yalnızca belgelerde olası bir Paleolitik alan olarak kalmıştır. 1994 yılına kadar Şanlıurfa Müzesi ve Alman Arkeoloji Enstitüsü'nden Prof. Dr. Klaus Schmidt başkanlığında kazıların başlamasına kadar… Prof. Schmidt başkanlığında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan, üzeri rölyef resimlerle dolu devasa T şeklindeki taşlar, arkeologları hem sevindiriyor hem de şaşırtıyor. 12 bin yıl ve belki daha da eski bir tarihe sahip olduğu keşfedilen Göbekli Tepe, bilinen tarihi alt üst ediyor.
PİRAMİTLERDEN DAHA ESKİ
Yaklaşık 11.600 yıl önce Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki bölgede inşa edilen, insanlık tarihinin en önemli oluşumlarından biri olan Göbekli Tepe, Mezopotamya'nın ziyaret edilen ilk şehirlerinden 4.600 yıl, İngiltere'deki ünlü Stonehenge'den 6.600 yıl daha eskidir. Milyonlarca turistin ziyaret ettiği ve Mısır piramitlerinden 7.100 yıl daha eski. Malta adasındaki tapınaklardan 6.100 yıl daha eski olan Göbekli Tepe'nin bir yerleşim yeri olmaktan ziyade tapınakların merkezi olan mimari yapıları, bunların günlük yaşam için değil, kült amaçlı inşa edildiği iddiasını güçlendiriyor.
İNSAN FİGÜRÜNDEKİ SÜTUNLAR
Göbekli Tepe'de gerçekleştirilen jeomanyetik ve yere nüfuz eden radar taramalarında, kült amaçlı kullanılan, çapı 20-30 metreye varan 20 adet dairesel şekilli alan tespit edilmiş ancak şu ana kadar sadece 6 yapı katı gün ışığına çıkarılabilmiş. . Duvarları 1,4 metre kalınlığında olan, 12 metre yüksekliğindeki “T” şeklindeki sütunlarla çevrelenen bu tapınakların ortasında “T” şeklinde iki sütun karşılıklı durmaktadır. Arkeologlar, boyları 3 ila 6 metre arasında değişen “T” şeklindeki bu sütunların stilize edilmiş insan temsilleri olduğuna inanıyorlar. Bunun nedeni ise “T” şeklindeki sütunlarda görülen kol ve el tasvirleridir… Ayrıca bu sütunların üzerinde hayvan tasvirleri ve soyut semboller işlenmiştir.
ÖNCE YAPTILAR, SONRA GÖMDÜLER
Göbekli Tepe'nin Neolitik dönemde kullanılıp daha sonra terk edilen anıtsal yapılarının, onları inşa eden Neolitik dönem insanları tarafından bilinçli olarak doldurulup belli bir şekilde gömüldüğü düşünülüyor. Bu dönemde yaşam tarzlarını değiştirmeye başlayan son avcılar, eski kimliklerini, avcı-toplayıcı yaşamlarında kendileri için önemli olan inançlarını terk etmiş, simgesel dünyalarını yok etmeden kapatmışlardır… Bu nedenle, Issız, uzak, sessiz bir doğal ortamda, son avcıların buluşma merkezi olan eşsiz tapınaklar dağı günümüze kadar bozulmadan ayakta kalabilmiştir.
Göbekli Tepe'ye Nasıl Gidilir?
“Gaziantep'ten arabayla 2 saatte, Diyarbakır ve Mardin'den ise 2,5 saatte ulaşabilirsiniz. Arabanız yoksa belediyenin toplu taşıma araçlarını kullanabilirsiniz.
Şanlıurfa merkezdeyseniz Abide durağından 100 numaralı otobüse binerek Göbeklitepe’ye ulaşabilirsiniz.
Göbeklitepe geniş bir alanı kaplasa da kamusal kısmı oldukça küçüktür. Çalışma ve kazılar devam ettiği için bölgenin tamamını gezmek mümkün olmayabilir. Yaklaşık 1 saatinizi ayırmanız yeterli olacaktır. Göbeklitepe'ye Müze Kart ile de girebilirsiniz.
Harabeler haftanın her günü ziyarete açıktır. Yaz saati ve kış saati geçerli olduğundan bölgeye ulaşmadan önce her sabah saat 08:00'de ziyarete açıldığını, nisan-ekim ayları arasında 19:00'a, ekim-nisan ayları arasında ise 17:00'a kadar açık olduğunu bilmelisiniz.