Moskova, Pazartesi günü nihayetlenen anlaşmayı uzatmak için tarımsal ihracatının önündeki engellerin kaldırılması benzer biçimde taleplerde bulunuyor.
Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in girişimiyle Ukrayna ile Rusya içinde imzalanan tahıl anlaşmasının süresinin uzatılıp uzatılmayacağı sorusu, süre bitimine sayılı günler kala halen gündemde.
Dünyanın en büyük tahıl ve gübre ihracatçıları içinde çıkan savaşın tesirleri, bu ürünlerin ithalatına bağımlı olan ülkeler başta olmak suretiyle tüm dünyada kaygı yarattı.
Tahıl ürünleri ve gübrelerin İstanbul’da denetlenerek dünya pazarlarına sunulmasına olanak elde eden anlaşma, besin güvenliği üstündeki baskıyı hafifletti.
Moskova, Pazartesi günü nihayetlenen anlaşmayı, tarımsal ihracatının önündeki engellerin kaldırılması benzer biçimde talepleri karşılanana kadar uzatmayabileceğini söylemiş oldu.
Birleşmiş Milletler Besin ve Ziraat Örgütü’nün (FAO) baş ekonomisti Maximo Torero, anlaşmanın uzatılmaması durumunda fiyatlarda artışın kaçınılmaz bulunduğunu sadece bunun ne kadar kalacağının tüketicilerin piyasalardaki tepkisine bağlı olacağını söylemiş oldu.
Tahıl anlaşması nedir?
Ağustos 2022’de Ukrayna ve Rusya, Moskova’nın Ukrayna’yı işgalinden sonrasında aylardır kapalı olan Ukrayna’nın Karadeniz’deki üç limanını tekrardan açan ayrı anlaşmalar imzaladı.
Bu anlaşmalar hem de Rus ürünlerinin hareketini de kolaylaştırdı.
Her iki ülke de Afrika, Orta Doğu ve Asya’daki bazı ülkelerin gerekseme duyduğu buğday, arpa, ayçiçek yağı ve öteki besin ürünlerinin mühim küresel tedarikçileridir.
Ukrayna mühim bir mısır ihracatçısı iken, Rusya gübre ihracatında kilit konumdadır.
‘Dünyanın ekmek sepeti’ olarak adlandırılan Ukrayna’dan meydana getirilen sevkiyatların kesintiye uğraması, küresel besin krizini şiddetlendirdi ve dünya genelinde tahıl fiyatlarının hızla yükselmesine neden oldu.
Stratejik ve internasyonal araştırmalardan görevli Küresel Besin ve Su Güvenliği Programı Direktörü Caitlin Welsh, “Büyük bir ziraat üreticisi, dünya çapında besin ve gübre fiyatlarını etkileyen başka bir büyük ziraat üreticisine karşı cenk yürütüyor” diyor.
Anlaşma, Ukrayna limanlarına giren ve çıkan gemilerin saldırıya uğramayacağını güvence ediyor.
Gemiler, yalnızca yiyecek taşıyıp taşımadığından güvenli olmak için Rus, Ukraynalı, BM ve Türk yetkililer tarafınca denetim ediliyor.
Dört ayda bir yenilenmesi beklenen anlaşma, savaşın ortasında bir ümit ışığı olarak görüldü ve şimdiye kadar üç kez yenilendi.
Geçen senenin Ağustos ayından bu yana oluşturulan tahıl koridorundan 36 milyon tondan fazla tahıl ürünü geçti. Bunun yarısından fazlası, Dünya Besin Programına dahil olanlar da dahil olmak suretiyle azca gelişmiş ülkelere verildi.
Putin: Batı vaatlerini yerine getirene kadar anlaşmayı uzatamayız
Ağustos ayında varılan anlaşmanın normalde 4 ayda bir uzatılması planlanıyordu. Şimdiye kadar 3 kez yenilenen anlaşma, Rusya’nın kendi ihracatının son iki kez durdurulduğu sebebi öne sürülerek iki aylık uzatma sağlıyor.
Rusya lideri Vladimir Putin, “Batı vaatlerini yerine getirmezse” buğday anlaşmasını uzatmayacaklarını söylemiş oldu. Putin Perşembe günü gazetecilere verdiği demeçte, “Bu anlaşmayı uzatmak için onlarca kere iyi niyet gösterdik. Yeter” dedi.
Putin, Rus ziraat bankası üstündeki yaptırımların kaldırılmasını ve ek olarak ziraat ürünlerinin nakliyesi ve sigortası üstündeki kısıtlamaların kaldırılmasını istiyor.
Batılı ülkeler besin ve gübreyi yaptırımlardan muaf duyuru etse de bazı firmalar yaptırımlar sebebiyle Rusya ile iş yapmaktan çekiniyor.
Öte taraftan veriler, Rusya’nın 2022-2023 tecim senesinde 45,5 milyon tonluk tahıl ihracatıyla üstün dereceli kırdığını gösteriyor.
Erdoğan: Anlaşmanın uzatılması mevzusunda mutabık kaldık
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a tahıl koridoru anlaşmasının uzatılması sorulduğunda, “Ağustos ayında Sayın Putin’i Türkiye’de ağırlamaya hazırlanıyoruz. Karadeniz’in tahıl koridorunun uzatılması mevzusunda mutabık kaldık” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de Rusya Devlet Başkanı Putin’e bir mektup gönderdiğini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İnşallah bu mektupla Tahıl Koridoru’ndaki çalışmaların uzatılmasını sağlayacağız. Rusya, doğrusu zavallı, azca gelişmiş Afrika, ülkelerinin sorunlarını Putin’le paylaştığımız kadar süratli sürdüreceğiz” dedi.
Yoruma kapalı.